Καταγγελίες για Παράνομη Κατάσχεση Συντάξεων από τον ΕΦΚΑ
Αντιδράσεις έχει προκαλέσει η απόφαση της διοίκησης του ΕΦΚΑ να προχωρήσει σε κατάσχεση χιλιάδων συντάξεων, παρά τις προβλέψεις της νομοθεσίας που προστατεύουν τους συνταξιούχους. Η ενέργεια αυτή έλαβε χώρα τον Αύγουστο, ενώ ο οργανισμός προσπαθεί τώρα να την νομιμοποιήσει εκ των υστέρων, μέσω εγκυκλίου που εκδόθηκε πρόσφατα. Το γεγονός αυτό έχει προκαλέσει αντιδράσεις, με νομικούς να υποστηρίζουν πως πρόκειται για αυθαίρετη πράξη.
Οι Συνταξιούχοι χωρίς Ειδοποίηση
Το πρόβλημα προέκυψε όταν, στα τέλη Αυγούστου, ο ΕΦΚΑ αποφάσισε να μην καταβάλει τις συντάξεις σε όσους θεωρούσε ότι παραβιάζουν τις διατάξεις σχετικά με την εργασία μετά τη συνταξιοδότηση. Το αποτέλεσμα ήταν πολλοί συνταξιούχοι είτε να δουν τη σύνταξή τους δραστικά μειωμένη είτε να μη λάβουν καθόλου χρήματα, χωρίς καμία προειδοποίηση από τον φορέα. Αυτή η πρακτική βασίστηκε στον νόμο 5078/2023, ο οποίος προβλέπει ότι οι συνταξιούχοι που εργάζονται οφείλουν να δηλώσουν την απασχόλησή τους στον ΕΦΚΑ, αλλιώς υπόκεινται σε χρηματική κύρωση ίση με δώδεκα μηνιαίες συντάξεις.
Συγκεκριμένα, ο νόμος αναφέρει ότι «παράλειψη της δήλωσης επιφέρει χρηματική κύρωση ίση με δώδεκα (12) μηνιαίες συντάξεις, κύριες και επικουρικές». Επίσης, προβλέπεται ότι οι οφειλές μπορούν να αποπληρωθούν με παρακράτηση μέρους της κύριας σύνταξης ή της επικουρικής. Ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο εφαρμόστηκε η απόφαση προκάλεσε έντονες αντιδράσεις.
Η Αυθαίρετη Απόφαση και οι Αντιδράσεις
Ο γνωστός δικηγόρος – εργατολόγος Αλέξης Μητρόπουλος κατέκρινε έντονα την απόφαση του ΕΦΚΑ, υποστηρίζοντας ότι η κατάσχεση ολόκληρων των συντάξεων ήταν παράνομη. «Η παρακράτηση ολόκληρου του ποσού της σύνταξης είναι πράξη αυθαίρετη και παράνομη», τόνισε, εξηγώντας ότι η νομοθεσία δεν προβλέπει μια τέτοια ενέργεια. Όπως σημειώνει, ο ΕΦΚΑ όφειλε πρώτα να ειδοποιήσει τους συνταξιούχους και να εκδώσει πράξη επιβολής εισφορών. Στη συνέχεια, θα μπορούσε να γίνει παρακράτηση μέχρι του 50% της σύνταξης, λαμβάνοντας υπόψη τον θεσμό του ακατάσχετου για ποσά μέχρι 1.250 ευρώ.
Η πρόσφατη εγκύκλιος του ΕΦΚΑ επιχείρησε να νομιμοποιήσει αυτήν την πρακτική, αναφέροντας ότι «οι οφειλές παρακρατούνται από το σύνολο των συντάξεων» σε περιπτώσεις που οι εισφορές δεν έχουν καταβληθεί για διάστημα μεγαλύτερο των δύο μηνών. Παρόλα αυτά, η εγκύκλιος αυτή φαίνεται να παραβιάζει τη νομοθεσία, όπως υποστηρίζουν νομικοί και συνταξιούχοι.
Η Αντίδραση του ΕΦΚΑ και το Νομικό Πλαίσιο
Η εγκύκλιος του ΕΦΚΑ στηρίζεται στο άρθρο 114 του νόμου 5078/2023, που αφορά την εργασία των συνταξιούχων και τις εισφορές που πρέπει να καταβάλλονται. Ωστόσο, η ενέργεια του ΕΦΚΑ να παρακρατήσει ολόκληρα τα ποσά των συντάξεων, χωρίς προειδοποίηση ή τη διαδικασία που προβλέπει ο νόμος, έχει κριθεί από πολλούς ως παράνομη.
Ο νόμος αυτός είχε αντικαταστήσει την περικοπή του 30% της σύνταξης που ίσχυε μέχρι τότε για τους εργαζόμενους συνταξιούχους, με έναν μη ανταποδοτικό πόρο ύψους 10%. Αυτός ο πόρος υπολογίζεται για τον χρόνο ασφάλισης μετά τη συνταξιοδότηση, και μπορεί να προσθέσει προσαύξηση στην κύρια και επικουρική σύνταξη, ενώ προβλέπεται και η χορήγηση εφάπαξ παροχής με αίτηση του συνταξιούχου.
Ωστόσο, η αυθαίρετη εφαρμογή του μέτρου αυτού, χωρίς την τήρηση της απαραίτητης διαδικασίας, έχει οδηγήσει σε αντιδράσεις τόσο από συνταξιούχους όσο και από νομικούς κύκλους.
Η Ανάγκη για Νόμιμη Διαδικασία και Ευαισθησία
Οι αντιδράσεις έχουν αναδείξει την ανάγκη για μεγαλύτερη ευαισθησία και σεβασμό στη νομιμότητα από τη διοίκηση του ΕΦΚΑ. Ο Αλέξης Μητρόπουλος τόνισε ότι «η διοίκηση του ΕΦΚΑ οφείλει να ξαναδεί το ζήτημα με τη δέουσα ευαισθησία, τηρώντας τη νομιμότητα». Ειδικότερα, πρέπει να υπάρχει σαφής ενημέρωση των συνταξιούχων και τήρηση της διαδικασίας που προβλέπει ο νόμος, ώστε να προστατεύονται τα δικαιώματά τους.
